Ramazan Bayramı
Nebiyy-i Muhterem (sav) Efendimiz Medine'yi teşrif buyurdukları zaman Medineli'lerin iki bayramları olduğunu görmüştü. O günlerde oyunlar oynuyorlar, şenlik yapıyorlardı. Bunu müşâhade eden Sevgili Peygamberimiz şöyle buyurdu:
"Allah Teâlâ iki bayrama bedel daha hayırlılarını, lyd-ı Fıtr (Ramazan Bayramı) ile lyd-ı Edhâ (Kurban Bayramı) günlerini tahsis etmiştir. " (et-Tâc,l,309, Buhâri-Ebu Dâvud, Tirmizi rivayeti.)
Böylece Asr-ı Saâdet'ten beri bütün İslâm Âlemi'nde bir yılda iki defa dinî bayram kutlana gelmiştir. Müslümanlar bayramların huzurlu sabahında o günlerin mânevi havasını ortaklaşa hissetmenin bahtiyarlığına ererler.
Bağışlanma ve Mükâfat Günleri
Müslümanlar bir ay boyunca sahura kalktılar, besmele ile sahur yemeğini yediler; seherde Hakk'ın divânına el açıp yalvardılar, yakardılar, tevbe, istiğfar, dua ve niyaz ettiler. Gündüzleyin her türlü meşakkate Allah rızâsı için katlanarak aç-susuz kaldılar, oruçlarını tamamladılar, kulluk imtihanından başarı ile geçtiler; akşam ezanıyla dualarla iftar ettiler, ruhî ve mânevi hazzın doruğuna tırmandılar; sofralarında yoksulları, yetimleri, kimsesizleri doyurdular; ailece, çoluk-çocuk iftarın sevincini paylaştılar... Teravihe gittiler, o coşkun cemaatin içinde saf saf oldular, Allah'ın huzuruna durdular, rükuya eğilip, secdeye kapandılar; kalplerindeki kinleri, hırsları, düşmanlıkları birer birer attılar, terkettiler ve mütevâzi, olgun, samimi birer kul oldular.
Bir ay boyunca her gelen günü evvelkine göre daha da şuurla değerlendirdiler; gün geldi kendilerini nefs muhasebesine tâbi tuttular, iç dünyalarında kendileriyle hesaplaştılar, eğilmeyen başlarda secdeye kapandı, Hakk'a kul olmanın zevkine erdi; günah vadilerinde koşanlar o şerli yollardan çoktan döndüler; sevaplara, hayırlara ve iyilik yollarına yöneldiler. Mü'minler bir ay boyunca sadece aç kalmadılar, sadece midelerine oruç tutturmakla yetinmediler; ellerini, ayaklarını, dillerini, gözlerini, kulaklarını dinimizce haram ve yasak olan her söz ve davranıştan sakındırdılar... Bu ayda midelerle beraber bütün diğer organlarda oruç tuttu. Ayaklar kötülüğe yürümedi, eller zulme aracı olmadı, gözler şerri görmedi, kulaklar ahlâka uymayan sözleri dinlemedi, diller dedikodu ve gıybetten sakındı.
İşte bu ciddi çabanın ürünlerini bugün müminler devşirecekler. Bugün ilâhî bağışa erecekler; bugün yüzler gülecek, gönüller sürurla dolacak, evler şenlenecek.
Kardeşlik-Birlik-Dayanışma Günleri
Bayram günleri kardeşlik duygularının en geniş bir şekilde ortaya çıktığı günlerdir. Bugün dargınlar barışmalı, dostlar kaynaşmalı; büyük-küçük herkes üzerine düşeni yapmalı... Akrabalar birbirlerini ziyaret etmeli, anne-babaların elleri öpülmeli, hâl ve hatırları sorulmalı, baba dostları ziyaret edilmeli... Dargınların barıştırılması için teşebbüste bulunulmalı, böyle teşebbüsler desteklenmelidir... Bugün çocuklar en güzel elbiselerini giyinmeli; yetimler, yoksullar, kimsesiz çocuklar unutulmamalı. Unutmayalım ki bir öksüzün ayağını rahatsız eden diken çıkartıldığında, Cenâb-ı Hakk
o dikenden nice mânevi güller açtıracak ve kabir hayatında o hayır ve iyilik sahibini mutlu kılacaktır. Kabirlerinin gül bahçesine benzemesini isteyenler bayramlarda yoksulların, öksüzlerin, kimsesizlerin gönüllerini alsınlar, onları yardımlarıyla sevindirsinler.... Yine unutmayalım ki, kimsesiz bir çocuğun ayağına giydirdiğimiz bir çift pabuç, mahşer gününde, bizim en sıkıntılı zamanımızda şefaat vesilesi olarak karşımıza çıkacaktır; hâsılı, yapacağımız her çeşit hayır, iyilik ve yardım asla karşılıksız kalmıyacaktır!..
Bugün Hiç Kimse Unutulmamalı
Bugün işimiz bayramın öngördüğü kardeşlik halkasını genişletmek ve bayramın huzurunu teneffüs etmek, bayramın mutluluğunu manen sindirmektir. Bugün hiç kimse ihmâl edilmemelidir. Bugün ağlayan gözler gülmeli, inleyen hastalar teselli edilmeli, kederli gönüller şenlendirilmeli, büyükler ziyaret edilmeli, küçükler sevindirilmeli, dostların hâl ve hatırları sorulmalı, uzakta olan akraba ve dostlara tebrikler yollanmalı, bilhassa asker ocağındaki evlâtlarımıza mektuplar yazılmalı, bu sevinç gününde onların bayram sevincine de iştirak edilmelidir.
Bayramlar sevinç ve meserret günleridir. Peygamber Efendi'miz bayram günlerinde Habeşli'lerin kılıç-kalkan ile harp oyunu oynamalarına, Ashâb'ın da onları seyretmesine izin vermiştir (Bk. Müslim, Salâtü'l-İdeyn, 19). Yine böyle bir bayram gününde def çalıp ezgiler söyleyen kızları seyreden Hz. Aişe'yi bundan engellememiştir (Bk. Müslim, Salâtü'l-İdeyn, 16). İslâm Alimleri Asr-ı Saadet'te yaşanmış olan bu örnekleri, bayram günlerinde çeşitli eğlenceler yapılabileceği tarzında değerlendirmişlerdir. Tabii ki, bu eğlenceler, dinimizin helâl kabul ettiği hareketlerle sınırlı olacaktır. Yani meşru ve mubah olacaktır
Madem ki bayramlar sevinç ve neş'e günleridir, o halde bayramların ruhaniyeti ve manevi neş'esini karartacak en küçük hatalardan bile kaçınmamız icabeder.
BAYRAM NAMAZI
Bayram sabahı mümkünse erken kalkılmalı, banyo yapılmalı, temiz çamaşırlar ve elbiseler giyilmelidir. Camiye gidilirken acele etmeden vakur adımlarla yürünmeli, Allah'ı zikrederek tekbir getirilmelidir. Ramazan Bayramında bayram namazı için evden çıkılmadan bazı tatlı şeyler yenilmesi, Kurban Bayramında ise o günün ilk yiyeceğinin kesilen kurban etinden bir şeyler olması sünnet olan davranışlardır. Keza, bayram namazına genç, yaşlı, hatta çocukların bir arada veya peşpeşe gitmeleri; bilhassa gençlerin ve çocukların bu vesile ile namaza başlatılması çok isabetli olur. Bayram münasebetiyle ilk defa namaza gelenlere de hor gözle bakılmamalı, öylelerine şefkatle yaklaşılmalı ve güleryüz gösterilmelidir. Belki bu vesile ile onların da dini hayatı sevmeleri sağlanmış olur.
Bayram namazı kılındıktan ve bayram hutbesi dinlenerek dua edildikten sonra cami çevresinde, mahallede, evde, köy odalarında ve şehirlerde örfe göre bayramlaşma, tebrikleşme başlar.
Burada şunu da hatırlatalım ki, birgün öncesinden bayram namazının kılınışı hakkında bilgi edinmek yararlı olur. Bu, bir din hizmetlisinden (müftüden, vaizden, imamdan) öğrenilebileceği gibi, evlerimizde bulunan "İlmihal" kitaplarından okuyarak da öğrenilebilir. Böylece, senede sadece iki defa kılındığı için unutulmuş olan bilgiler tazelenmiş olur. Ertesi sabah bayram namazını kılarken, herhangi bir şaşırma ve yanılmaya da meydan verilmemiş olur.
Konu: Ramazan Bayramı 
:
